Số Đỏ

-------------------------

Tác giả: Vũ Trọng Phụng

Thể Loại: Tiểu thuyết

NXB: Nhà Xuất bản Văn học Việt Nam

-------------------------

Văn chương đã là nơi phản ánh sâu sắc những biến động của xã hội, và trong dòng chảy ấy, nếu phải chọn một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách châm biếm sắc sảo, thì “Số Đỏ” của Vũ Trọng Phụng sẽ là cái tên không thể bỏ qua. Được viết vào năm 1936, giữa thời kỳ đầy biến động của Việt Nam, “Số Đỏ” không chỉ là một tiểu thuyết hiện thực phê phán sắc bén, mà còn là bức tranh sống động về một xã hội đang trượt dài trong sự giả dối, phù phiếm và lố lăng.

Câu chuyện xoay quanh nhân vật chính Xuân Tóc Đỏ, một chàng trai xuất thân thấp kém, vô học, sống lang thang bằng những nghề mánh khóe. Trong thế giới mà mọi giá trị đều bị đảo lộn, kẻ lưu manh như Xuân lại có thể từng bước leo lên đỉnh cao xã hội, trở thành “bậc vĩ nhân” bất đắc dĩ, không phải nhờ tài năng hay đức hạnh, mà chính nhờ sự may mắn và khả năng thích ứng tài tình trước những trò hề của thời cuộc. Từ một kẻ bán phá giá đầu đường xó chợ, Xuân trở thành biểu tượng cho sự thăng hoa của cái lố bịch, một kiểu “anh hùng” thời loạn khi đạo đức và lý tưởng bị bẻ cong bởi lợi ích cá nhân.

Vũ Trọng Phụng đã khéo léo dựng nên một thế giới nhân vật phong phú, mỗi nhân vật mang trong mình những nét lố bịch đặc trưng, tạo nên bức tranh biếm họa sống động về xã hội thành thị thời bấy giờ. Bà Phó Đoan đại diện cho tầng lớp thượng lưu sa đọa, sẵn sàng hy sinh đạo đức để bảo vệ danh tiếng; cụ cố Hồng với câu cửa miệng nổi tiếng “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi!”, biểu tượng của sự bảo thủ, cố chấp của thế hệ cũ; hay ông Typn, một kẻ ngoại quốc sính Việt nhưng hiểu biết nông cạn, thể hiện rõ sự pha tạp và hỗn loạn trong văn hóa thuộc địa. Mỗi con người trong thế giới “Số Đỏ” là một mảnh ghép đầy màu sắc, phác họa rõ nét sự tha hóa, đảo điên của xã hội đương thời.

Ngôn ngữ trong “Số Đỏ” là một điểm sáng nổi bật, thể hiện rõ tài năng của Vũ Trọng Phụng. Ông không ngần ngại sử dụng những câu từ sắc bén, đôi khi thô tục nhưng chính xác đến từng chi tiết, tạo nên một thứ tiếng cười đầy mỉa mai và chua chát. Đó là cái cười không chỉ để mua vui, mà còn để lột trần sự thật, để phê phán một cách không khoan nhượng những lối sống giả tạo và lố bịch.

Tuy nhiên, đằng sau những tiếng cười ấy, “Số Đỏ” cũng ẩn chứa một nỗi buồn sâu lắng, một lời cảnh tỉnh về sự băng hoại của đạo đức, sự xuống cấp của nhân tính và những bi kịch của con người trong bối cảnh lịch sử đầy biến động. Đó là tiếng nói phẫn nộ trước sự suy đồi của đạo đức, là tiếng kêu thương cho những giá trị đang bị chà đạp dưới lớp vỏ hào nhoáng của sự văn minh nửa mùa.

Hành trình của Xuân Tóc Đỏ không chỉ là sự trồi lên đầy ngẫu nhiên và may mắn, mà còn là hình ảnh phản chiếu của một xã hội đang mất phương hướng, nơi con người bị cuốn vào vòng xoáy của lợi danh và giả dối, nơi sự lương thiện trở nên xa xỉ và lòng trung thực bị khinh miệt. Từ một kẻ bị khinh miệt, Xuân từng bước trở thành kẻ được tung hô, nhưng đằng sau sự thành công ấy là một bi kịch không lời – bi kịch của sự tha hóa, của sự đánh mất chính mình.

Với tất cả những giá trị ấy, “Số Đỏ” không chỉ là một kiệt tác văn học mà còn là bản cáo trạng mạnh mẽ đối với sự suy đồi của đạo đức, là tiếng nói phẫn nộ của một ngòi bút không khoan nhượng. Đây là tác phẩm đã khẳng định tên tuổi Vũ Trọng Phụng như một trong những nhà văn hiện thực phê phán xuất sắc nhất trong lịch sử văn học Việt Nam.

Điều khiến “Số Đỏ” vượt thời gian không chỉ là tài năng của Vũ Trọng Phụng trong việc khắc họa nhân vật và ngôn ngữ, mà còn là sự dũng cảm trong cách ông đối mặt với hiện thực, không né tránh, không khoan nhượng, đưa ra những phê phán sắc sảo nhất mà vẫn giữ được cái nhìn hài hước đầy nhân văn. Đó là cái cười để thức tỉnh, để lay động, để gợi lên những suy ngẫm về giá trị thật sự của cuộc đời.

Người review: Kiên

From Hanu Book Club with